نوشته: فیاض بهرمان نجیمی
هر حرکت سیاسی و اجتماعی (جنبش، حزب یا انجمن) دارای یک اساسنامه و یک مرامنامه واحد می باشد، که پذیرش داوطلبانه آن از سوی یک عضو حتمی است.
اهداف یک جریان سیاسی در یک منظومه از مفاهیم و تعاریف مشخص تعیین می شوند، که رعایت آن برای هر عضو حتمی به گونه یکسان است.
جریان سیاسی یک دولت دارای قانون اساسی نیست، که آزادی اندیشه در آن وجود داشته باشد. اندیشه یک جریان سیاسی در اهداف آن بازتاب می یابد، که اعضا بر محور آن جمع می شوند.
میان آزادی عقیده و آزادی بیان فرق وجود دارد. آزادی بیان در درون یک حرکت سیاسی و از جمله جنبش حق تعیین سرنوشت برای پارسی زبانان یک اصل است. اما اندیشه جریان سیاسی از جمله جنبش ما همان است که در اسناد آن بازتاب یافته اند.
آزادی اندیشه یعنی آزادی هر فرد برای داشتن یک نظر و اندیشه مستقل نسبت به دیدگاه‌های دیگران. این با مفهوم آزادی بیان متفاوت است و نباید با آن یکی انگاشته شود.
از فیلسوفان یونانی مثل افلاطون و سقراط تا اسپینوزا، جان لاک، ولتر، جان استوارت میل و دیگران به موضوع آزادی اندیشه از ابعاد مختلف پرداخته اند و در اعلامیه جهانی حقوق بشر درج است. سند راهبردی جنبش به این اعلامیه باور دارد و در برابر آن متعهد باقی می ماند!
اما تفسیر آزادی در درون جنبش حق تعیین سرنوشت برای پارسی زبانان به معنای آنچه نیست که در یک جامعه بشری در چوکات قانون اساسی وجود دارد. جنبش حق تعیین سرنوشت برای پارسی زبانان متشکل از افراد دارای اندیشه واحد برای محور یک هدف باید باشد. دوگانگی یا چندگانگی در مسائل کلی، جنبش را به سوی آنارشیسم، اشتباه و چند پارچگی می برد. دسپلین درون ساختاری محتوای اصلی حرکت جنبش به سوی آینده باید باشد، چون معنای آزادی اندیشه به معنای آن نیست که هرکسی هرچیزی دلش خواست بگوید و خطوط اساسی و فکری حرکت را به مخاطره بیندازد. درین حالت مطابق به تمام هنجار های حقوقی آزادی محدود می شود، زیرا آزادی عقیده آنجا ختم می شود که حقوق اساسی و ارزش های یک جمع حفاظت شود. یا به عبارت دیگر از قول ایمانوئل کانت «آزادی یک فرد در جای به پایان می رسد که آزادی دیگری آغاز شود»، شاعر آلمانی ماتیاس کلودیوس روشنتر بیان می کند « آزادی آنست که انسان کارهای کند، که به دیگران ضرر نرساند»
در اکثر قوانین اساسی دموکراسی های لیبرال این اصل وجود دارد که:
«هر کس حق دارد آزادانه نظر خود را به صورت کلامی، نوشتاری و تصویری بیان و منتشر کند…» اما این موضوع مربوط به قانون اساسی یک کشور می شود، که در آنها پلورالیسم اندیشه و تعدد احزاب و سازمان ها وجود دارند. ولی یک حزب یا سازمان سیاسی نمی تواند چنین باشد.
در درون سازمان های سیاسی آلمان فرانسه، بریتانیا و غیره قاعده های موجود اند که مطابق آن هر عضو حزب باید به حفظ ارزش های اصلی آن متعهد بوده و دیدگاه های شان را بر اساس تفسیر چپ، میانه یا راست ارایه بدارند. همه روی ارزش های اندیشه ای حزب خویش موافق اند، همه تعریف های تاریخی، فلسفی، حقوقی، اقتصادی و ارزشی آن را قبول دارند. اگر بحث اندیشه وجود داشته باشد تنها در بعضی موارد از دید یکی از نحله های فکری به آن پرداخته می شود. عدول از خط اصلی به معنای کنار گذاشتن از جریان سیاسی را دارد.
یک عضو جنبش حق تعیین سرنوشت برای پارسی زبانان باید یاد بگیرد که میان آزادی های «سلبی» و «ایجابی» فرق وجود دارد و عضویت در جنبش معنایش از دست دادن بعضی از آزادی ها از جمله اندیشه می باشد.
این موضوع در جوامع غربی نیز مطابق فلسفه آیزایا برلین وجود دارد. هر جامعه انسانی بر اساس ارزش هایی ساخته شده است که نظرات خاصی را حذف می کند.
از سوی دیگر هر جریان دموکراتیک سیاسی از جمله جنبش حق تعیین سرنوشت برای پارسی زبانان به دموکراسی مطابق اصل خدشه ناپذیر اکثریت پابند و نیازمند است. در دمکراسی خواست اکثریت با احترام به حقوق اقلیت اعمال می شود!
اگر شخصی با اندیشه های مورد پذیرش اکثریت در یک جریان سیاسی موافق نباشد، پس باید از آن برون شود و جای دیگری را خانه سیاسی خویش بسازد، که همفکرش است.
در یک جریان سیاسی بحث های درون سازمانی خیلی ضروری و مفید اند، که گاهی می توانند منجر به برپایی جنجال های درون سازمانی شوند. اما این بدان معنا نیست، که مباحث درونی به بیرون کشیده شوند و به منافع سازمان لطمه برسانند. گاهی بحث های درون سازمان روی بعضی اندیشه ها منجر به تقویت مواضع جریان سیاسی می گردد و حتا می تواند برای کل جامعه مفید باشد. یک نمونه آن در جنبش ما روی موضوع نزدیکی با متحدان ترک تبار است و یا یکپارچگی میان هزاره ها و تاجیک ها، و نهایتا احترام به باور های دینی مردم ما.
من تجارب زیاد از بحث های درون سازمانی و درون حزبی دارم و میدانم خارج شدن از مسیر اندیشه‌ای چه لطمه های به یک حزب یا جریان سیاسی می رساند.
تکرار میکنم: هر کسی که به یک گروه می پیوندد باید تعهداتی را نیز به عهده گیرد.
هیچ کس حق ندارد کسی را مجبور بسازد تا به یک حزب یا جریان سیاسی بپیوندد.
اگر شخص مستقل به گونه داوطلبانه داخل یک جریان سیاسی می شود، باید این الفبا را بداند که سازمان از او انتظار های زیاد دارد. راه اندازی بحث های بر خلاف نظریه ها و اهداف جریان سیاسی از دو حالت خالی نیست:
۱ـ اقدام دستوری تخریب کارانه از بیرون،
۲ـ یا عدم آگاهی از فعالیت در یک سازمان سیاسی.
در هر دو حالت هرگونه تلاش این گونه افراد می تواند مرزی میان درگیری غیر ضروری و یا بی وفایی مضر را در سازمان ترسیم کند!
جنبش حق تعیین سرنوشت برای پارسی زبانان برای پیشگیری از چنین وضعیت هیئت نظارت با صلاحیت را در اساسنامه خویش در نظر گرفته است، که از استقلال کامل داوری برخوردار می باشد. آنجا تصمیم های گرفته خواهد شد که چه کسی در جنبش باقی بماند و چه کسی اخراج گردد.
پیوستن به جنبش حق تعیین سرنوشت برای پارسی زبانان یعنی تعهد و پذیرش ارزش‌ها و اهداف خاصی می باشد. اصرار بر این که عضو همیشه خودش تصمیم بگیرد که چه چیزی، کجا و چه زمانی توضیح بدهد و یا به دلخواه خود موضعگیری نماید از نام جنبش مجاز نیست!
شور وفاداری و احساسات یک شهروند خوب نمی تواند، دال بر فاعل مختار بودن او از نام جنبش باشد. آزادی بیان مجاز است، مگر به شرطی که از نام جنبش نباشد. اما این بدان معنا نیست که هم در جنبش بود و هم علیه دیدگاه های آن موضع گیری داشت!
از آنچه گفته آمدم می خواهم تصریح کنم که، آزادی اندیشه آن نیست که با استفاده از آزادی بیان هر بحث غلط، تنفرزا، حتا اندیشه های بیگانه‌هراسی، جنسیتی یا نژادپرستانه را بیان کرد.
سخنان که مشوق عداوت و تنفر در بین خودی های ما یعنی پارسی زبانان باشد نه تنها در مطابقت با اسناد داخلی جنبش غیر مجاز است، بلکه تخلف از سیاست آن و نوعی سرپیچی، تکروی و سبوتاژ درون سازمانی می باشد.
جنبش این توانایی را دارد که آزادی بیان اعضای خویش را که به جنبش ضرر می رسانند در فضای مجازی محدود سازد!
شک فلسفی خوب است، اما باید اول فلسفی اندیشیدن را آموخت!
ما نه پوچیست، نه اگزیستانسیالیست یا نه آنارشیست هستیم که آزادی را بدون نظم تعریف کنیم.
در هیچ مکانی آزادی لگام گسیخته وجود نداشته وندارد ـ این بحث حق است و حقوق در همه عرصه ها مرز آزادی را تعیین کرده و باز هم تعیین خواهد کرد!